දොස් නිදොස්
දොස් නිදොස්
ඩී. එ‍ෆ්. කාරියකරවන
නාම පද
සාහිත්‍යය, සත්‍යය යන ආදී නාම පද කීපයක් ම පුංචි තිරයේ දකින්ට ලැබෙන්නේ සාහිත්‍ය,
සත්‍ය යන ආදි වශයෙනි.
සාහිත්‍ය හෝ සත්‍ය යන ඒවා නාම පද වන්නට නම් අගට ‘ය’ යන්න බැගින් විය යුතු ය. එවිට ය
සාහිත්‍යය හා සත්‍යය යන නාම පද ලැබෙන්නේ.
නාම පද ගැන හොඳ විවරණයක් පසුගියදා ප්‍රකාශයට පත්වූ සම්මානිත මහාචාර්ය
ජේ.බී. දිසානායක සූරීන් ගේ ‘නාම පද නිර්මාණය’ නම් වූ ග්‍රන්ථයෙහි දකින්නට
ලැබිණි.
ගදබු
මෝඩයාට බූරුවා නොකියා තත්ත්වයක් ඇතිව පැවැසිය හැකි වදනෙකි ගදබු යන්න. ගදබු
යන්නේ අරුත බූරුවාය. මෙය ගර්දභ යනුවෙන් ද යෙදේ. පැරැණි පොත්වල හැටියට නම්
කොටළුවාට ද ගදබ යන්න යෙදී තිබේ.
වල - ට වලින්
උදේ පාන්දර අසන්නට ලැබෙන එක්තරා වැඩසටහනක වැරැදි යෙදුම් බහුල ය.
සෛල වල, සෛල වලින්, සෛල වලට යනාදී වශයෙන් වචන හදන අන්දම පමණක් නොව ඉංගිරිසි වදන්
සිංහලයට නඟන අන්දමට ද සතුටුදායක නොවේ.
විද්‍යා විෂයයන් පිළිබඳව ආධුනික ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවනට දැනුම දීම හොඳ වුව ද ඒ
අතරම සිසු සිසුවියන්ගේ බස දැනුම මොට කළ යුතු නැත.
ලස්සන
සුන්දර, ප්‍රියංකර, සිත්ගන්නා සුළු, අලංකාර යනාදී වශයෙන් යෙදිය යුතු දේ හා තැන්
මෙන් ම ප්‍රාණවාචීන් ද ලස්සන යනුවෙන් හැඳින්වීමට අපට දැන් හුරුවී ඇත.
ඒත් සමහරුන් ලස්සන වෙනුවට යොදන්නේ ලක්ෂණ කියා ය.
එය වැරැදි වදනෙකි. ලක්ෂණ යනු ලකුණු ය. ලස්සන, ලක්ෂණයෙන් වෙනස් ය.
කියති
“.... වජිර හිමි කියති” යනුවෙන් වූ සිරසක් පසුගිය සතියේ දකින්නට ලැබිණි.
මෙහි “කියති” යනුවෙන් බහු රූපයක් යෙදී ඇත්තේ ගෞරවාර්ථයෙනි. එය හොඳ අදහසින්
කරන ලද්දක් බවට සැකයක් නැත.
එහෙත් ‘හිමි’ යන්නට ‘කියති’ හිමි නැත.
කියති යන්න යෙදිය හැක්කේ හිමියෝ යන්නට ය. කොතරම් ගරු සරු ඇතද ‘හිමි’ කීවා නම්
යොදන්නට තිබුණේ ‘යයි’ යන්නය.
පෝසත් වෙන්න
ගණ දෙවියන් යාළු කරදීම, ගෙයි මල් පෝච්චියක් තබන තැන වෙනස් කිරීමෙන් පෝසත් විය
හැකි බව යනාදිය පවසන්නකුට එරෙහිව මවිසින් ලියන ලද ඒවා නිසා බියට පත්ව සිටි
මගේ උපස්ථායකයාගේ බිය පහ වූයේ පසුගියදා ප්‍රචාරය කැරුණු පූජ්‍ය අගලකඩ
සිරිසුමන හිමියන්ගේ දෙසුමක් ඇසීමෙනි.
කාල තුවක්කු
කාල තුවක්කු යනු කකුල් ඇති තුවක්කු ය. කකුල් ඇති යන්නෙන් අදහස් කැරෙන්නේ එහා මෙහා
ගෙන යා හැකි වන පරිදි රෝද සහිත අට්ටාලයෙක සවි කරන ලද දැවැන්ත තුවක්කු ය.
කාළකණ්ණි
කාලකණ්ණියා යනු පින් නැත්තා ය. අවාසනාවන්තයා ය.
කාලය කන්නා යන අදහස දෙන්නට ද මෙවදන යෙදෙන බව සමහරු කියති. ඒ එසේ නම් කාලය කන
බැවින් ‘කාලකණ්නි’ යනුවෙන් මූර්ධජ නැතිව ලියයුතු ය.
දෙපිටකාට්ටු
කාට්ටු යනු දෙමළ වදනෙකි. එය අරුත ‘පෙන්නීම’ යනු ය. දෙපිට කාට්ටු යනු දෙපැත්තටම
(හොඳ මූණ) පෙන්නීම ය.
මුහුණ පෙන්නීම පමණක් නොව දෙපැත්තට කෑම ද දෙපිටකාට්ටු නම් වේ.
අමාත්‍යාංශය
මේ කියන්නට යන්නේ මීට ඉහත ද කී කරුණෙකි.
“වනජීවී අමාත්‍යංශයට කරන
ඇතැම් චෝදනා හාස්‍යජනකයි.”
‘අමාත්‍යංශය’ යන වදන වැරැදි බව අපි යළිත් කියා සිටිමු.
‘අමාත්‍ය + අංශය’ යන දෙවදන සන්ධිවීමේදී ‘අ + අ’ යන දෙක ‘ආ’ බවට පත්වේ. එහෙයින්
එය ‘අමාත්‍යාංශය’ යනුවෙන් විය යුතු ය.
නිත්‍යනුකූල
“නිත්‍යනුකූල’ යන වචනය ‘නීත්යානුකූල’ යනුවෙන් ලියනු ද වැරැදි ය.
‘නීති + අනුකූල’ යන දෙවදන සන්ධි වන විට, (‘ඉ + අ’ දෙක එකතු වනවිට) ඉහත කී පරිදි
දීර්ඝවීමක් සිදු නොවේ. එහෙයින් ‘නීත්යානුකූල’ යනුවෙන් ලියනු වැරැදි ය.
එතැන නිවැරැදි වන්නේ ‘නිත්‍යනුකූල’ යන්න ය.
|
කර්තෘට ලියන්න
මුද්‍රණය සඳහා
